Kararlar, Avrupa Komisyonu'nun 2022'de Ukrayna'nın işgalinin uzun süredir can çekişen bir sürece yeni bir ivme kazandırmasının ardından, AB'ye katılmayı hedefleyen 10 ülkeyle ilgili yıllık rapor kartlarını yayınlamasının ardından geldi.

Kaja Kallas gazetecilere, "Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik tam ölçekli işgali ve jeopolitik değişimler, genişlemenin gerekliliğini çok net bir şekilde ortaya koyuyor. Dünya sahnesinde daha güçlü bir oyuncu olmak istiyorsak bu bir zorunluluk." dedi.

"2030 yılına kadar Avrupa Birliği'ne yeni ülkelerin katılmasının gerçekçi bir hedef" olduğunu belirten Kallas, Karadağ'ın katılım sürecinde en ileri ülke olduğunu ve Arnavutluk ile birlikte üyelik yolunda öncü bir rol oynadığını söyledi.

Estonya'nın eski başbakanlarından Kallas da AB üyeliğinin Ukrayna için "önemli bir güvenlik garantisi" olabileceğini ve hiçbir aday ülkenin savaş halindeyken bu kadar kapsamlı reformlar uygulamadığını söyledi.

AB Genişleme Komiseri Marta Kos ise, 2,4 milyonluk nüfusa sahip Moldova'nın, "sürekli karma tehditlere ve ülkeyi AB yolunda istikrarsızlaştırma girişimlerine rağmen" bir yılda herhangi bir ülke arasında en büyük ilerlemeyi kaydettiğini söyledi.

Ancak Kos'un sadece ismen AB aday ülkesi olduğunu söylediği Gürcistan'daki yetkililere yönelik sert eleştiriler vardı. AB liderleri, hükümetin Rusya'dan esinlenen "yabancı ajanlar" yasasına karşı sokağa çıkan barışçıl protestoculara yönelik şiddetli bir baskının ardından geçen yıl Gürcistan'ın katılım müzakerelerini durdurmuştu. Bu yasa, sivil toplum gruplarının yurt dışından fon almaları halinde bu damgalayıcı etiket altında kayıt yaptırmalarını gerektiriyor.

AB yetkilileri, otoriter cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić'in yolsuzluğa karşı bir yıldır kitlesel protestolarla karşı karşıya kaldığı Sırbistan'ın geleceğinin karışık olduğunu söyledi. Bu protestolar, Novi Sad tren istasyonu felaketinin ardından tetiklenmişti. Çöken bir çatının 16 kişinin ölümüne yol açmasıyla sonuçlandı. Uzun süredir Sırbistan'a karşı fazla yumuşak davranmakla suçlanan komisyon, son zamanlarda hükümete karşı daha sert bir tavır takındı. Kos, "ifade ve akademik ifade özgürlüğünde gerileme"yi eleştirdi ve Sırp yetkililerin AB karşıtı söylemlerden kaçınarak "stratejik tercihlerini netleştirmeleri" gerektiğini söyledi.

AB genişlemesi, Macaristan da dahil olmak üzere mevcut 27 üye ülkenin oybirliğini gerektiriyor. Macaristan hükümeti, Ukrayna'nın katılım müzakerelerindeki bir sonraki adımı engelliyor ve bu durum, iki süreç birbirine bağlı olduğundan Moldova'nın ilerlemesini istemeden de olsa durduruyor.